Tagi
posthumanizm, problemy związane z postępem, transhumanizm, ulepszenie ludzi, łączność pomiędzy mózgami
Uwaga. Recenzja zawiera spoilery dotyczące pierwszego tomu (Nexus). Jeśli jeszcze go nie czytałaś/eś to najlepiej sięgnąć po niego przed lekturą poniższego tekstu.
Debiutancka powieść Rameza Naama – Nexus, została dobrze odebrana i zapewniła swojemu autorowi nominację do nagrody Campbella dla początkującego pisarza. W związku z powyższym oczekiwania względem jej kontynuacji są wyższe. W Cruxie autor ponownie pokazuje, że nie tylko doskonale włada piórem, ale że ma także coś ciekawego do powiedzenia.
Wydarzenia opisane w Cruxie rozgrywają się w kilka miesięcy po zakończeniu Nexusa. Świat nie jest już tym samym miejscem, którym był przed wypuszczeniem Nexusa 5 do sieci. Możliwości jakie daje ten nanonarkotyk są ogromne, ale też jego użytkowanie niesie ze sobą pewne ryzyko. Akcja powieści cały czas trzyma w napięciu. Śledzimy losy kilkorga bohaterów i cały czas obawiamy się o ich życie i zdrowie. Jednocześnie świat cały czas pędzi do przodu, a Nexus 5 staje się soczewką poprzez która możemy obserwować pewne prawidła społeczne.
Akcja i fabuła są mocną stroną powieści. Autor doskonale wie jak zaciekawić czytelnika i jak utrzymywać go w ciągłym napięciu. Umiejętne przeskakiwanie z jednego bohatera do kolejnego powoduje, że cały czas jesteśmy skoncentrowani i wyczekujemy momentu kiedy fabuła znowu powróci do bohatera, którego pozostawilismy w kluczowym momencie.
Gdyby jednak Naam poprzestał na napisaniu ciekawego thrillera to Crux wiele by stracił. Wydarzenie opisywane przez autora są w zasadzie tylko tłem do istotnych rozważań. Cała powieść, podobnie jak i poprzedzający ją tom, koncentruje się na problematyce wolności i zmiany człowieczeństwa. Opisywana technologia pozwala na dokonanie przełomu, na uczynienie ludzi lepszymi od tego czym jest człowiek obecnie. Jednakże w społeczeństwie zawsze będą dwie siły – postępowa i konserwatywna. Postępowi są skłonni do eksperymentów do poszerzania ludzkich możliwości. Konserwatyści będą ze wszystkich sił walczyli aby nowe technologie nie pozwoliły na kompletną zmianę ludzi. Dzieci, które poddane były działaniu Nexusa w łonie matki zdecydowanie lepiej i szybciej się rozwijają jeśli tylko przebywają w gronie sobie podobnych. Mogłyby one po dorośnięciu dokonać wielkich odkryć, ale mogą też wyprzeć ludzi jako słabszy – gorzej przystosowany gatunek. Opinia autora na temat ulepszeń ludzi jest znana. Naam jest transhumanistą i w konflikcie pomiędzy postępem a konserwatywnością stanie po stronie postępu. Jednakże co ważne w swojej powieści nie narzuca nam swojego punktu widzenia. Pisarz jest świadomy tego jakie zagrożenia może nieść technologia i jakie obawy społeczne mogą towarzyszyć jej wprowadzeniu. Crux zamiast pokazywać nam co jest właściwe pokazuje nam jak łączność umysłu z umysłem może wpłynąć na świat. Autor opisuje piękno i plusy tego rozwiązania, ale obrazuje nam też jak wielkie zagrożenia się z tym wiążą.
Wolność w niniejszej powieści pojawia się w wielu różnych aspektach. Naam zdaje się krytykować nazbyt restrykcyjne prawo i ciągłą inwigilację obywateli. Pokazuje jak można sterować opinią publiczną tak by ludzie z chęcią rezygnowali z tej wolności, która im pozostała. Autor chętnie pokazuje także, że niewola w złotej klatce dalej pozostaje niewolą. Ciekawie zilustrowane jest też, że czasem niewola może być tym czego będziemy chcieli, ale jednak pomimo tego nie jest to dobre wyjście. Na koniec wreszcie pisarz uzmysławia nam jak potężnym narzędziem do nadużyć i łamania wolności może być sprzężona z mózgiem technologia. Wszak jednym z większych zagrożeń związanych z Negusem jest właśnie możliwość wykorzystania luk w systemie do przejęcia władzy nad cudzym ciałem i cudzą wolą. Zniewolenie samego mózgu wydaje się być gorsze niż wszelkie inne rodzaje niewoli.
Crux to doskonały thriller SF. Ramez Naam po raz drugi pokazał, że bardzo dobrze wie jak pisać by przykuć uwagę czytelnika. Wartka akcja i ciekawa fabuła gwarantują nam dobra zabawę. Jednocześnie ważna i ciężka problematyka powoduje, że książka jest nie tylko źródłem rozrywki, ale też materiałem do rozważań. Rozważania te są zaś ważne bowiem w perspektywie kilkunastu lub kilkudziesięciu lat ludzkość spotka się z problemami zbliżonymi do tych jakie opisał autor.
Autor: Ramez Naam
Wydawca: Drageus
Tłumaczenie: Dominika Repeczko
Książka na stronie wydawcy